تفسیر آیه:

1 - ادعای اهل کتاب مبنی بر اختصاص بهشت به آنان، ادعایی بی اساس است.

و قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصری ... بلی

کلمه «بلی» برای ابطال ادعای مطرح شده به کار می رود. بنابراین، «بلی» در آیه شریفه دلالت بر بطلان سخن یهود (لن یدخل الجنة ...) دارد.

2 - پاداشهای الهی (بهشت) از آن کسانی است که با تمام وجود تسلیم خدا شده و از سر اخلاص کارهای نیک انجام دهند.

من أسلم وجهه للّه و هو محسن فله أجره عند ربه

از مصادیق «أجر» - به دلیل آیه قبل - «بهشت» است. «وجه» به معنای صورت است و مراد از آن در آیه شریفه، وجود و ذات آدمی است. «محسن» به کسی گفته می شود که کار نیک انجام دهد.

3 - پاداش دهی خداوند پرتوی از ربوبیت اوست.

فله أجره عند ربه

4 - مجرد انتساب به ادیان الهی (یهودیت، نصرانیت و یا هر آیینی دیگر)، آدمی را به بهشت نخواهد رسانید.

قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصری ... بلی من أسلم ... فله أجره

آیه شریفه پس از نفی ادعای یهود و نصارا - که معیار ورود به بهشت را یهودی یا نصرانی بودن می دانستند - انتساب به دینی خاص حتی اسلام را شرط برخوردار شدن از پاداشهای الهی نشمرد تا به این نکته اشاره کند که: منتسب بودن به ادیان الهی کار ساز نیست; بلکه معیار «تسلیم خدا بودن» است. البته پس از بعثت پیامبر و نزول قرآن انسان نمی تواند مدعی تسلیم خدا بودن باشد و دین اسلام را نپذیرد.

5 - یهود و نصارا، در صورتی که تسلیم خدا شوند (اسلام را بپذیرند) و کارهای نیک انجام دهند، اهل بهشت خواهند بود.

قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً ... بلی من أسلم ... فله أجره

6 - آنان که تسلیم خدا باشند و اعمال نیک انجام دهند، هرگز نه ترسی ایشان را فرا می گیرد و نه بر امری محزون می شوند.

من أسلم ... ولا خوف علیهم و لا هم یحزنون

برخی «لا خوف علیهم ...» را مخصوص قیامت دانسته و جمله «فله أجره» را - که ظرف تحقق آن قیامت است - شاهد بر آن می دانند و برخی بر آنند که مقتضای تسلیم خدا بودن این است که ترس و اندوه از زندگیِ شخصِ تسلیم شده برافکنده شود و لذا ظرف «لاخوف علیهم ...» هم دنیاست و هم آخرت.

7 - قیامت، صحنه ای هراسناک و جایگاه حزن و اندوه است.

ولا خوف علیهم و لا هم یحزنون

8 - نجات آدمی از ترس و اندوه صحنه قیامت، در گرو تسلیم شدن در برابر خدا و انجام دادن اعمال نیک در دنیاست.

من أسلم ... ولا خوف علیهم و لا هم یحزنون

9 - تسلیم خدا بودن بدون انجام اعمال نیک و انجام نیکیها بدون تسلیم خدا بودن، تضمین کننده پاداش الهی نبوده و مانع از روی آوردن ترس و اندوه نخواهد شد.

من أسلم ... ولا خوف علیهم و لا هم یحزنون